STERYDY czy na pewno wiesz, czym są?

[SCREAM]

STERYDY czy na pewno wiesz, czym są?




Jeżeli dla Twoich rodziców suplementy i sterydy to jedno zaproponuj im lekturę tego artykułu

Do sklepu z odżywkami i suplementami weszła pani w średnim wieku, która zadała pytanie: „Czy są dostępne w sprzedaży anaboliki". Co powinienem jej odpowiedzieć? Co miała na myśli? Przecież duża część suplementów i odżywek współtworzy anaboliczne środowisko ustrojowe. Po chwili pani dodała, że chodzi o te… sterydy

Właśnie sami często nie potrafi my podać zwięzłej definicji tego pojęcia, wrzucając do jednego worka terminy: anaboliki, sterydy, niedozwolony doping.

Do sklepów z suplementami nie rzadko przychodzą zatroskani rodzice, przerażeni faktem znalezienia u swego, niepełnoletniego dziecka, nieznanego pochodzenia, kapsułek, proszków… Często zdarza się, że „kierowani troską" wyrzucają nieznane specyfiki do kosza. Co z tego wynika? Na pewno nic dobrego, jedynie większe rozdrażnienie i złość młodego człowieka. Jeżeli chcemy bronić kogoś przed czymś, musimy wiedzieć dokładnie czym jest to coś, jakie potencjalne zagrożenia stwarza. Ponad to musimy mieć do zaoferowania alternatywę, na tyle atrakcyjną, że młodzi ludzie nie będą sięgać po nielegalne wspomaganie.


Żeby zapobiec tego typu sytuacjom przypomnijmy sobie, czym są naprawdę sterydy. Niestety w ostatnich latach, za sprawą opiniotwórczych mediów, pod mianem sterydów zaczęto umieszczać także suplementy i odżywki sportowe.




Trochę faktów na temat sterydów:


Sterydy to nic innego jak specjalna grupa tłuszczów o budowie pierścieniowej. Sterydem występującym u zwierząt jest cholesterol, zaś jego odpowiednikiem w świecie roślin jest stygmasterol. Pewnie dalej nie zauważasz związku między niedozwolonym dopingiem a źródłowym znaczeniem terminu sterydy. Zaraz wszystko to stanie się jasne. Organizm człowieka produkuje hormony, które nie stanowią jednolitej grupy. Hormony ze względu na budowę chemiczną można podzielić na:


– białkowe – zbudowane z aminokwasów. Poza głównym hormonem anabolicznym jakim jest testosteron, do hormonów o podobnym działaniu (mimo, że nie są one hormonami sterydowymi) należą następujące hormony białkowe: insulina, hormon wzrostu;

– pochodne aminokwasu tyrozyny – adrenalina, hormony tarczycy;

– hormony steroidowe – pochodne cholesterolu. Cholesterol zostaje przekształcony w pregnenolon, który następnie w zależności od zapotrzebowania metabolizowany jest do odpowiedniego hormonu. Do tej grupy hormonów należą: gliko i mineralokortykoidy, androgeny (męskie hormony płciowe), estrogeny (żeńskie hormony płciowe).




Najbardziej sztandarowym hormonem sterydowym jest TESTOSTERON, wszystkie syntetyczne pochodne i metabolity tego hormonu to sterydy anaboliczno – androgenne (SAA). Skąd podwójna nazwa: anaboliczno – androgenne? Poza działaniem anabolicznym wywierają one wpływ androgenny, co oznacza, że wpływają na kształtowanie męskich cech płciowych (spermatogeneza, erekcja, męski typ owłosienia…). Oczywiście SAA nie wynaleziono w celach wspierania nielegalnego dopingu w sporcie. SAA to grupa leków stosowana w ściśle określonych jednostkach chorobowych (zanik mięśni, złamań kości, odleżyny, ciężkie stany pooperacyjne, oparzenia, niedomoga płciowa u mężczyzn, rak sutka i macicy u kobiet, osteoporoza…) Wpływ ich polega na pobudzaniu syntezy białka, procesów krwiotwórczych, zwiększaniu dodatniego bilansu azotowego (dodatni bilans jest świadectwem anabolizmu) czyli „nakręcaniu" anabolicznej gospodarki.


Wiele osób do grupy sterydów zalicza także insulinę, hormon wzrostu. Te substancje, także o anabolicznym działaniu, są wykorzystywane w nielegalnym dopingu, ale jako takie sterydami nie są! (są to przykłady hormonów białkowych). Dzisiaj nielegalane środki wspomagające pochodzą z każdej, z wymienionych wyżej, grup. Jak widać sterydy to jakby wycinek szerokiej gamy niedozwolonych środków dopingujących.


Niebezpieczne dla zdrowia skutki SAA oraz innych substancji farmakologicznych wpływających na gospodarkę hormonalną. M.in.: Zaburzenie ustrojowej gospodarki hormonalnej.


Większość z hormonów wydzielanych jest na zasadzie sprzężenia ujemnego. Oznacza to, że jeżeli w organizmie odnotowany zostaje niski poziom hormonu, organizm zwiększa jego produkcję. Ośrodki oceniające aktualny poziom hormonów znajdują się w podwzgórzu, które wydzielając odpowiednie hormony uwalniające bądź hamujące regulują ich dalszą sekrecję przez przedni płat przysadki. Przedni płat przysadki odpowiadając na rozkazy podwzgórza reguluje produkcję hormonu wzrostu, hormonów wpływających na działalność endokrynną (wydzielanie hormonów) jąder (produkcja testosteronu), jajników (produkcja estrogenów), tarczycy (produkcja tyroksyny). Gdy poziom hormonu jest wysoki, organizm wstrzymuje jego produkcję. W sytuacji podawania z zewnątrz analogów bądź metabolitów (będą przekształcać się w organizmie we właściwy hormon) organizm otrzymuje sygnał, że poziom hormonu jest zbyt wysoki i zatrzymuje własną syntezę. Gdy sytuacja ta trwa zbyt długo organizm, jakby „odzwyczaja" się od ustrojowej produkcji hormonów. Wówczas po zakończeniu cyklu nielegalnymi środkami organizm po prostu nie jest w stanie ich produkować (zespół odstawienia), co wiąże się z ciężkimi konsekwencjami zdrowotnymi.




Feminizacje (pojawianie się somatycznych cech kobiecych)

Męskie hormony są dość „przewrotne". Gdy poziom testosteronu wzrośnie ponad normę, organizm zaczyna przekształcać je w hormony żeńskie – estrogeny. Jednym z objawów niechcianej konwersji testosteronu jest ginekomastia - powiększenie gruczołu sutkowego (zarówno części włóknistej jak i tłuszczowej). Ginekomastia jest normalnym i przejściowym stanem, występującym u chłopców w okresie dojrzewania. W osiągnięciu dorosłości staje się ogromnym problemem, nie tylko natury estetycznej, gdyż likwidacja go wymaga interwencji chirurgicznej. Inna, poza ginekomastią, feminizacją jest tendencja to kobiecego typu odkładania tkani tłuszczowej.

U kobiet przyjmujących SAA następuje maskulinizacja – ujawniają się somatyczne cechy męskie (owłosienie, zmiana głosu, zmiany zewnętrznych narządów płciowych)





Zaburzenia funkcjonowania trzustki, cukrzyca

Dotyczy to szczególnie osób „zabawiających" się insuliną (jedyny hormon obniżający poziom glukozy we krwi). Jest to jeden z anabolicznych hormonów odpowiadających w obrębie tkanki mięśniowej m.in. za: zwiększenie transportu glukozy do komórek, zwiększenie wychwytu aminokwasów, hamowanie rozpadu białka i zwiększenie jego syntezy. Niekontrolowane podawanie insuliny w celach pozamedycznych może prowadzić do zaburzenia własnej produkcji tego hormonu. Jego deficyt nieuchronnie prowadzi do cukrzycy I typu, w której chory skazany jest na insulinowe iniekcje, gdyż w przeciwnym wypadku organizm nie będzie w stanie wykorzystać spożytych węglowodanów w celach energetycznych, a krążąca we krwi glukoza będzie uszkadzać narządy. W skrajnych przypadkach insulina może okazać się śmiertelnym hormonem – gdy podana zostanie insulina w sytuacji deficytu glukozy (insulina obniży poziom glukozy do niebezpiecznego dla zdrowia poziomu, który może grozić śpiączką a nawet śmiercią).





Tarczyca

W ramach nielegalnego wspomagania stosowane są medykamenty podnoszące produkcję hormonalną tarczycy. Organ ten syntetyzuje hormon – tyroksynę, która zawiaduje ogólnym tempem przemiany materii (środki z tej grupy stosowane są w celu uzyskania niskiego poziomu tkanki tłuszczowej). Gdy działa on na „zwolnionych" obrotach osoba ma tendencje do kumulowania tkanki tłuszczowej, z trudem jej zbudować czystą masę mięśniową. Podawanie środków farmakologicznych regulujących wydzielniczą działalność tarczycy może prowadzić do zahamowania syntezy tyroksyny (omówiony wcześniej schemat sprzężenia zwrotnego). Niedobór tego hormonu prowadzi do znacznego zwolnienia podstawowej przemiany materii. Następuje wówczas wzrost masy ciała (niestety głównie tłuszczowej), osoba czuje się senna, czemu towarzyszy zwolnienie czynności serca, osłabienie mięśni (organizm pracuje na jak najmniejszych obrotach, przy których niestety nie uda się budować masy mięśniowej…).




Zmiany funkcjonalne wątroby

Wątroba jest jednym z narządów charakteryzujących się największą przemianą materii. Zawiaduje ona przemianami wszystkich składników pokarmowych, magazynuje glikogen. Pełni ona funkcję detoksykacyjną – neutralizuje tosksyny (alkohol, leki...). Hormony mają swój określony czas przydatności. Gdy on minie muszą zostać dezaktywowane i usunięte. Tym właśnie zajmuje się wątroba. W sytuacji gdy molekuł zużytych hormonów jest zbyt dużo, organ ten staje się przeciążony, co może być przyczyną zapalenia wątroby, zastoju żółci, krwawień wewnątrzwątrobowych (zewnętrznym objawem jest podrażnienie skóry, charakterystyczne żółte plamy, ospałość, zmęczenie).





Zmiany degradacyjne nerek

Zaburzenia gospodarki elektrolitowej (zatrzymywanie wody i sodu w organizmie), podwyższone ciśnienie krwi jakie towarzyszą przyjmowaniu SAA i innych substancji farmakologicznych, będą negatywnie odbijać się na funkcjonowaniu nerek – głównego filtru naszego organizmu, najistotniejszej części układu wydalniczego (w początkowym okresie objawia się to obrzękiem, kłopotliwymi bólami nerkami)





Zwiększona podatność na urazy tkanki łącznej

Duży przyrost siły mięśniowej następujący w wyniku stosowania nielegalnego wspomagania nie idzie w parze ze zmianami adaptacyjnymi konstrukcji kostno–stawowych, które wymagają dłuższego okresu przygotowania. Osoba czując duży przyrost siły szybko zwiększa stosowane na treningu ciężary, które mogą okazać się zbyt duże dla stawów i kości. Ponadto stosowanie leków sterydowych zmniejsza wchłanianie wapnia w kościach (zatrzymywany jest w kanalikach nerkowych) co redukuje ilość komórek kościotwórczych.

Jeżeli SAA brane są przed zakończeniem procesów wzrostowych, podwyższony poziom testosteronu będzie powodował zarastanie nasad kostnych (co zatrzymuje dalszy wzrost). Analogiczne skutki wywołuje podawanie hormonu wzrostu. Podawanie go po zakończeniu procesu wzrostowego kości powoduje rozrost tkanek miękkich stóp i dłoni, żuchwy, nosa, małżowin usznych, języka, wałów nadoczodołowych, serca. Powiększenie języka może spowodować problemy z mową, obturacyjny bezdech senny (akromegalia).





Wpływ androgenny

Jak pisałem na początku sterydy wywierają dwojaki wpływ: anaboliczny i androgenny. Ten drugi kierunek działania prowadzić może do łysienia, zmian skórnych, niemocy płciowej, przerostu gruczołu krokowego, wzrostu agresji.




Zaburzenia sercowo naczyniowe

Hormony sterydowe podnoszą poziom cholesterolu, co negatywnie wpływa na funkcjonowanie układu sercowo – naczyniowego, oraz sprzyjają powstawaniu nadciśnienia.




Po skrótowym opisaniu możliwych skutków pora na wskazanie alternatywy, która nie będzie groziła uszczerbkiem na zdrowiu. Jedna podstawowa zasada: chcąc zabraniać trzeba zawsze dawać alternatywę. Jedną z nich są suplementy sportowe.

Na początku tego artykułu przywołałem sytuację, w której pani w sklepie z suplementami pyta, czy są dostępne anaboliki. Anaboliki nie są tożsame ze sterydami i innymi nielegalnymi środkami. Anaboliki to wszelkie środki podnoszące anabolizm, czyli kierunek przemian metabolicznych w których następuje synteza, czyli łączenie prostszych związków w złożone struktury.

W zależności od okresu życia przeważa jeden z kierunków przemian metabolicznych: katabolizm lub anabolizm. Gdy dorastamy dominuje ten pierwszy, w okresie dorosłości procesy te znajdują się w stanie równowagi, gdy wkraczamy w okres starości dominuje katabolizm (przewaga procesów rozpadu – ananlizy). Jednym z procesów anabolicznych jest synteza białek mięśniowych (tworzenie odpowiednich konstrukcji z aminokwasów). Tempo anabolizmu można podnieść nie tylko poprzez stosowanie sterydów. czy innych zabronionych medykamentów. Środowisko anaboliczne tworzy odpowiednia dieta, suplementacja, odpoczynek.




ALTERNATYWA

CHCĄC ZBUDOWAĆ NAJPIERW MUSISZ ZNISZCZYĆ – JAK TWORZYĆ ANABOLICZNE ŚRODOWISKO MIĘŚNIOWE

Tak, wiem, wydaje się to trochę niedorzeczne… niszczyć, żeby budować... Tak naprawdę anabolizm nie oznacza, że w naszym organizmie nie zachodzą procesy kataboliczne. Procesy anaboliczne i kataboliczne nieustannie zachodzą w naszym organizmie. Bez procesów katabolizmu nie moglibyśmy czerpać energii z składników pokarmowych, glikogenu (to przecież nic innego jak rozkład złożonych związków na prostsze, które organizm może przetworzyć w energię). Twój organizm to nieustanny plac budowy. Wyobraź sobie, że na placu budowy nowoczesnego centrum fitness stoi stary dom z czasów PRL-u. Żeby osiągnąć cel należy najpierw zburzyć go, by potem na tym miejscu postawić nowy budynek. Proces burzenia to oblicze katabolizmu, żmudna procedura stawiania nowego budynku to anabolizm. Jeżeli zburzymy stary budynek i nie będziemy mieli środków na postawienie nowego pozostaniemy w martwym punkcie, a nawet gorzej, dajemy krok w tył (mogliśmy przecież stary budynek zaadoptować na nowoczesne centrum…). W tej sytuacji katabolizm bierze górę. Gdy zburzymy stary budynek i zatrudnimy ekipę fachowców, którzy z zakupionych materiałów budowlanych rozpoczną budowę nowego domu – oznacza, że anabolizm wziął górę!- Podobnie dzieje się z naszymi mięśniami. Najpierw musi nastąpić częściowa degradacja włókien mięśniowych (do tego doprowadza intensywny trening), by potem, w warunkach optymalnej regeneracji mogły odbudować się grubsze, silniejsze. Właśnie i tu dochodzimy do sedna. Musisz być świadomy, że to Ty decydujesz co dzieje się z Twoimi mięśniami po treningu. Trening to katabolizm, wykorzystywanie energii, powstawanie mikrourazów włókien mięśniowych. Jeżeli po treningu pakujesz torbę i po prostu idziesz do domu oznacza to, że dajesz pole do dalszego działania katabolizmu. Jeżeli po skończonym treningu uzupełniasz utraconą na treningu energię, dostarczając węglowodany (np. za pomocą carbo lub odżywki typu gainer), suplementy antykataboliczne (BCAA, Glutamina, HMB), które powstrzymają widmo niszczycielskiego katabolizmu oraz dostarczą środków niezbędnych do procesów anabolicznych. Żeby włókna mięśniowe odbudowały się silniejsze potrzeba tych podstawowych cegiełek, jakimi są aminokwasy, zwłaszcza BCAA (szczególnie leucyna), glutamina, aminokwasy niezbędne.

Oczywiście mięśnie nie budują się tylko w tym krótkim czasie potreningowym. To dzieje się jakby cały czas, ze szczególnym natężeniem podczas snu. Z wcześniejszej części artykułu wiemy, że zawiadowcą wszystkich procesów anabolicznych jest testosteron – to on rządzi na mięśniowym placu budowy. Żeby podnieść jego poziom nie musisz sięgać po środki farmakologiczne. Naturalne zwiększenie własnej produkcji tego hormonu zapewnią roślinne wyciągi zawierające fitosterole – roślinne odpowiedniki hormonów płciowych (dokładnie są analogami cholesterolu). Stosując je nie musisz martwić się, że zostanie upośledzona twoja własna produkcja tego hormonu. Powszechnie znanym źródłem fitosteroli jest tribulus terrestris. Nie zapominaj, że sam czynnik jakim jest trening siłowy podnosi stężenie testosteronu.

Wspominałem wcześniej, że świadectwem anabolizmu jest dodatni bilans azotowy. Azot jest pierwiastkiem budującym aminokwasy. Niestety nasz organizm nie wykształcił w toku ewolucji zdolności do magazynowania białka. Dlatego nieprzerwanie musimy dbać o jego dostawy, żeby nie dopuścić do sytuacji, gdy nasz organizm będzie syntetyzował nowe białka mięśniowe i zabraknie mu jakiegoś kluczowego aminokwasu egzogennego (tego, którego sam nie potrafi wyprodukować). Z tego względu dietę będącą źródłem pełnowartościowego białka należy wspomóc w suplementy zawierające pełne spektrum aminokwasów (a przynajmniej te niezbędne).

Oczywiście warunkiem anabolizmu jest uzyskanie dodatniego bilansu azotowego, dostarczenie cegiełek (aminokwasów), z których nasz organizm będzie budował nowe białka mięśniowe, ale na nic to wszystko zda się, jeżeli brak będzie zaplecza energetycznego! Musisz pamiętać, że anabolizm jest procesem wymagającym ogromnych nakładów energii. Z tego względu musisz dostarczyć w diecie odpowiednio dużą ilość węglowodanów (prawidłowy stosunek białka do węglowodanów oscyluje w granicach 1:3, a nawet 4). Jeżeli zacznie brakować energii, przewagę będą miały procesy kataboliczne.




Suplementy i odżywki stanowią doskonałą alternatywę dla dopingu. Zamiast doszukiwać się zakazanych substancji w puszce kreatyny radzę dowiedzieć się jak zwiększyć jej efektywność, wyciągnąć maksymalne korzyści.